Ik hoor het regelmatig, mensen die zeggen dat ze eigenlijk yoga zouden willen/ ‘moeten’ doen, maar dat ze te stijf of inflexibel zijn. Een ander vaak gehoorde opmerking is dat yoga moeilijk is of dat “ik er zo slecht in ben”.
Huh?!…wacht even! Als ik dat hoor, dan klimt mijn innerlijke yogi op de tafel om vervolgens even flink te willen schreeuwen. Niet omdat deze mensen iets verkeerds zeggen, maar om de beeldvorming rondom yoga die de toegankelijkheid beperkt. En dat is zonde!
Wat is het doel van yoga?
Yoga, de vorm met de wortels in Azië, heeft als doel om het lichaam en geest voor te bereiden op meditatie. Yoga is het bewegen op de ademhaling, het bewustzijn van het lichaam te vergroten door aandacht te geven aan de uitlijning (alignment) van het lichaam in verschillende poses, door te voelen waar je lichamelijke grenzen liggen en door gehoor te geven aan deze grenzen. Helaas zie ik dat deze informatie en doelstelling vaak ontbreekt in de yoga aangeboden in het westen.
Slecht of goed zijn in yoga
Slecht zijn in yoga bestaat niet. Als het al bestaat dan is het juist het nastreven van zogenaamde ‘perfecte’ poses (asana’s) voor een bepaald lichaamsfiguur en het voorbij gaan aan het onderlinge verbinding maken tussen je lichaam, ademhaling en geest. Helaas is vaak juist dát zoals het ervaren wordt. En dit gooit een drempel op.
Hoe kunnen we de drempel voor yoga verlagen en yoga toegankelijker maken?
Suggesties voor yogadocenten:
- Geef cues!
Keer op keer ben ik verbaasd over hoe weinig cues er gegeven worden tijdens de les. Hoe er namen van poses en termen gebruikt worden die een niet ervaren leerling helemaal niks zeggen.
Vermijd termen zoals:- “haal adem door je derde oog” – je wat?! waar? hoe?
- “…naar chaturanga” – naar wat? Break..it..down!: Hoe doe ik dat? welke opties zijn er? welke cues en aandachtspunten zijn er?
Laat je ook door je leerlingen leiden in de cues die je geeft. Wat observeer je? Hoe kun je daar door middel van cues het beste op inspelen? Begeleid je leerlingen in wat zij nodig hebben.
- Wees verstaanbaar
Heel fijn die kalmerende muziek, maar als ik mijn oren moet spietsen om je boven de muziek uit te kunnen verstaan, of op moet kijken om te zien wat je doet, kan ik slecht op mijn ademhaling, lichaam en flow letten. Waarom komen mensen hier ook alweer? - Ademhaling
Geef ook cues voor het ademhalen. Dit kan specifiek voor de beweging, maar ook een generieke uitleg met/of een herinnering over de ademhaling. - Creëer (veilige) ruimte
Creëer een omgeving waarin je keer op keer je studenten de ruimte geeft om de ruimte te nemen die goed ik voor hun eigen lichaam. Bijvoorbeeld door lichtere variaties aan te bieden of deze als uitgangspunt te nemen en de verdieping als optionele toevoeging te noemen, mits het goed voelt. - Vindt en geef kracht in je kwetsbaarheid
Een docent die kan laten zien dat bij hem/haar ook verschillen zijn tussen links en rechts, verschillende dagen, of bewust kiest voor de minder diepe poses is (naar mijn mening) écht een voorbeeldfunctie. Practise what you preach baby! - Yoga filosofie / storytelling
Yoga is zoveel meer dan asana’s beoefenen. Neem je leerlingen hier in mee door je af en toe iets te vertellen over de yoga filosofie, betekenis, spiergroepen, voordelen of persoonlijke anekdotes om de westerse yoga’cultuur’ weg te doen bewegen van de ‘perfecte’ poses en de drempel te verlagen. - Check in
Heb je een nieuwe leerling? Zie je iemand stoeien? Maak aan het einde van de les even een praatje om te kijken hoe ze de les hebben ervaren en hoe ze zich voelen. Wellicht kun je zo een-op-een een steuntje in de rug geven of leer je er zelf meer van!
Suggesties voor leerlingen
- Focus op jezelf
Observeer en luister naar je lichaam. Kijken naar mede-leerlingen zegt niks over jouw lichaam en wat jij nodig hebt . - Ademhaling
Kun je ontspannen ademhalen of stokt je ademhaling een beetje? Dat is vaak een teken dat iets teveel inspanning kost. Kijk hoever je kunt gaan waarbij je ontspanning en vloeiende in- en uitademing kunt vinden. - Diepte van de stretch
Er is een ‘sweet spot’ tussen het lui in een houding hangen en je uiterste best doen om de flexibiliteit te bevorderen. Geef aandacht waar deze bij jou zit. Je mag de stretch best voelen, maar niet ten koste van je ademhaling, uitlijning of gespannen gezicht. Kun je nog ontspannen glimlachen? 🙂 - Vraag!
Is er een specifieke pose waar je moeite mee hebt of de twijfel toeslaat? Spreek aan het einde van de les je docent aan en vraag om hulp! Grote kans dat hij of zij je twijfels kan wegnemen en kan helpen met de diepte of variatie van een pose.
Mijn persoonlijke ervaring
De behoefte om het even uit te gillen is natuurlijk niet voor niks. Het zegt iets over waar ik vandaan kom, en meteen waarom ik er zo sterk iets over voel. Ik ben ook jarenlang tegen die drempel opgebotst. Ik vond yoga superfijn, maar ik dacht dat ik niet goed genoeg was om mij comfortabel te voelen tussen anderen. Soms baalde ik van mijn lichamelijke ‘beperkingen’ en treurde ik omdat ik ‘wist’ dat ik nooit zoals zou zijn zoals ‘zij’. Ook de souplesse en het gemak waarmee yoga(lessen) soms gepresenteerd worden was meestal niet mijn realiteit en weerhield me om deel te nemen. Er was van alles dat ik ‘eerst’ moest behalen en kunnen vóórdat ik me goed genoeg voor de yogawereld voelde. Autch! Inmiddels heb ik dat achter me gelaten. Ik volgde een Yoga Teacher Training om verdieping te vinden in mijn uitvoering, die ik bij de meeste studio’s/ docenten niet kon vinden en leerde mijn lichaam en grenzen omarmen. Natuurlijk zijn er ook mindere dagen, iedereen die ze niet heeft, heeft nog wat te oefenen. 😉